CECHY MAKROSKOPOWE
|
Owocniki bulwiaste, o regularnych owalnych lub kulistych kształtach, rzadziej nieregularne. Wielkość dojrzałych owocników 1-5 cm. Powierzchnia owocnika za młodu żółto-pomarańczowa, potem brudnoczerwonawa, w okresie pełnej dojrzałości czerwono-brązowa do czarno-brązowej. Matowa, w różnym stopniu brodawkowana, często sprawiająca wrażenie otrębiastej. Gleba za młodu biała, szklista, potem różowo-brązowa do czekoladowo-brązowej. poprzecinana licznymi, białymi żyłkami o chaotycznym przebiegu. Żyłki często z ciemniejszymi obrzeżami. Miąższ zwarty, woskowaty o mdłym smaku i intensywnym nieprzyjemnym zapachu.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
 Zarodniki w workach
|
Perydium o grubości 250-450 μm. W starszych owocnikach zawsze cieńsze. Pseudoparenchymatyczne, zbudowane z izodiametrycznych, grubościennych, okrągławych komórek o średnicy 10-30 μm. Komórki zabarwione na żółto-brązowo, intensywnie na krawędzi zewnętrznej, stopniowo słabiej w głąb perydium. Perydium na przekroju zawsze delikatnie brodawkowane. Worki owalne, rzadziej kuliste na krótkich trzonkach lub siedzące. Wielkość worków 50-100 x 40-80 μm. Worki 1-4 zarodnikowe. Zarodniki elipsoidalne, żółtawe do żółto-brązowych. Wielkość zarodników 20-42 x 18-34 μm, Q=1,3-1,6. Zarodniki pokryte wyraźną siateczką alweoli o średniej wielkości 3-6 μm. Kąty siateczki wyciągnięte w kolce o długości 1-5 μm. Na dłuższej osi zarodnika (4)5-6 alweoli.
 |
 |
 |
Perydium - przekrój |
Komórki perydium |
Worki z zarodnikami |
|
SIEDLISKO
|
Tuber foetidum występuje w żyznych glebach brunatnoziemnych lub rędzinowych o wysokiej zawartości węglanu wapnia. Mikoryzuje z wieloma gatunkami drzew liściastych i iglastych. W polskich warunkach najczęstszym partnerem mikoryzowym jest Fagus silvatica, Coryllus avelana oraz Larix decidua. Owocniki wyrastają na granicy ściółki oraz właściwej gleby, nie głębiej niż 1-3 cm pod jej powierzchnią. T. foetidum wyrastała zawsze w towarzystwie innych gatunków trufli oraz podziemnych Basidiomycota. W polskich warunkach dojrzałe owocniki można zbierać od lipca do grudnia. W krajach Europy południowej często znajdowany również wiosną. |
WYSTĘPOWANIE
|
W Polsce gatunek znaleziony na szeregu stanowisk na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Gatunek relatywnie częsty, choć nigdzie nie występuje masowo. W chwili odkrycia tego gatunku nie były znane inne doniesienia o jego występowaniu na obszarze Polski. Znany z niemal wszystkich krajów Europy południowej oraz z pojedynczych stanowisk z Europy środkowej i północnej.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DE 96, Ludwinów k. Złotego Potoku Wrzesień 2008
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 25, Niegowonice k. Zawiercia, Październik 2008
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 66, Babice k. Chrzanowa, Wrzesień 2009
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 77, Czernichów k. Skawiny, Październik 2011
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 26, Ogrodzieniec k. Zawiercia, Październik 2012
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 06, Podlesice k. Zawiercia, Październik 2014
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 58, Bolechowice k. Krakowa, Listopad 2019
|
UWAGI
 Dojrzałe owocniki
|
Tuber foetidum jest makroskopowo bardzo podobna do T. rufum i T. ferrugineum. Bywa też często znajdowana w ich sąsiedztwie. Różni się jednak od powyższych gatunków siateczkowanymi zarodnikami i odpychającym, bardzo wyrazistym zapachem.
Z uwagi na intensywny zapach T. foetidum ma prawdopodobnie znaczny udział w diecie dzików, saren i jeleni. Większość stanowisk odkryto w pobliżu miejsc rozkopanych przez leśne zwierzęta.
Polska nazwa gatunku to trufla cuchnąca. |
